Hoe zorg je dat schoon drinkwater áltijd uit de kraan blijft komen – zelfs tijdens een crisis? Dat is de dagelijkse verantwoordelijkheid van Vitens, Nederlands grootste drinkwaterbedrijf. Met 6 miljoen klanten en ruim 368 miljoen liter water die jaarlijks gewonnen, gezuiverd en geleverd wordt, is Vitens een onmisbare schakel in onze vitale infrastructuur. Hun primaire processen – waterwinning, -zuivering en -levering – moeten doorgaan, ongeacht de omstandigheden.
Voor ons bij Scherp is het dan ook ontzettend waardevol en leerzaam om in deze wereld mee te mogen draaien. In 2023 maakten we voor het eerst kennis met de calamiteitenorganisatie van Vitens. Sindsdien hebben we al verschillende opdrachten voor hen mogen uitvoeren.
Van oefening naar verdieping: maart 2025
Tussen 3 en 13 maart 2025 begeleidden collega’s Bernd en Jente acht oefendagen voor de hoofdstructuur van de calamiteitenorganisatie van Vitens. In totaal namen zo’n 120 collega’s deel aan deze intensieve en zeer geslaagde dagen. De oefeningen met de titel "Watt-skeburt!?" waren gebaseerd op het scenario van een grootschalige en langdurige stroomuitval, en richtten zich op het effectief bestrijden van calamiteiten door samenwerking tussen het operationeel team, het beleidsteam en externe partijen. Deze aanpak volgde direct uit de leerwensen die na de eerste oefeningen in 2023 naar voren kwamen. Waar toen vooral de operationele teams werden beoefend, lag nu de nadruk op de gezamenlijke oefening van het operationele en beleidsteam. Samenwerken onder druk, beslissingen nemen op verschillende niveaus (operationeel en bestuurlijk) én de continuïteit van de waterlevering waarborgen: daar draaide het om.
Drukschommelingen, uitgeschakelde hydroforen, kans op insluiting of het afgeven van een kookadvies. Geen idee waar dit over gaat? Wij wel!
Voor ons als leken in de ‘waterwereld’ is het fascinerend om mee te kijken in de dagelijkse praktijk van een vitale organisatie zoals Vitens. Deze oefeningen geven ons inkijk in de processen en dilemma’s waarmee Vitens te maken krijgt – van technische storingen tot publieke communicatie onder druk. De water termen vliegen ons om de oren. Waar we in 2023 nog weleens onwetend aan het meeluisteren waren, is het grappig om te merken dat deze vaktaal voor ons inmiddels het nieuwe normaal is geworden. Van drukschommelingen tot uitgeschakelde hydroforen – we praten moeiteloos mee, of nou ja… bijna dan.
Oefenen met een doel
De crisisoefeningen maken deel uit van het bredere OTO-plan van Vitens. Vanuit Scherp ondersteunen we met name bij het oefenen. Samen met Vitens brengen we de crisisplannen tot leven in realistische scenario’s, begeleiden we de oefeningen en evalueren we het optreden. Daarbij kijken we naar belangrijke crisismanagementprocessen zoals het maken van procesafspraken, beeld-, oordeel- en besluitvorming (P-BOB), informatiemanagement, crisiscommunicatie, leiderschap en coördinatie en samenwerking.
Maar onze inzet voor Vitens beperkt zich niet tot oefenen alleen. Ook het evalueren van daadwerkelijk opgeschaalde incidenten speelt een belangrijke rol. Zo werd Scherp in 2024 door Vitens ingezet om terug te kijken op echte situaties waarin de calamiteitenorganisatie in actie moest komen. Collega’s Adriaan Dillema en Nienke van der Veer analyseerden hoe er is gehandeld, en onderzochten welke leringen hieruit te trekken waren. Zo wordt elk incident benut als leerervaring en draagt het bij aan verdere professionalisering van de calamiteitenorganisatie. Of het nu gaat om een oefening of een evaluatie van een echt incident: elke sessie levert concrete inzichten op waarmee Vitens haar paraatheid vergroot. Niet om te voldoen aan een checklist, maar om écht beter voorbereid te zijn als het erop aankomt.
Wat het oplevert voor Vitens en voor ons
Voor Vitens betekent dit: veerkrachtige teams, scherpere samenwerking en een (nog) hogere paraatheid. Voor ons betekent het: werken met een bevlogen opdrachtgever die het belang van veiligheid, leren en kwaliteit begrijpt. We zijn trots op deze samenwerking en vinden het gaaf om onderdeel te zijn van een organisatie die een directe bijdrage levert aan volksgezondheid en leefbaarheid.
Scherp als partner in vitale veiligheid
Als Scherp dragen we met plezier bij aan de voorbereiding op crisissituaties in vitale sectoren. We doen dat niet als toeschouwer, maar als meedenkende partner. De samenwerking met Vitens laat zien hoe krachtig het is als organisaties openstaan voor leren – en samen blijven oefenen om waterzekerheid te garanderen. Crisis of niet: het drinkwater moet blijven stromen.